TIBBIYOTDA ENDOKRIN KASALLIKLARI PROFILAKTIKASINI AMALGA OSHIRISHDA MASHINALI O‘QITISHGA ASOSLANGAN YONDASHUV

Authors

  • Nishanov Axram Xasanovich Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
  • Mengturayev Farxod Ziyatovich Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti https://orcid.org/0000-0003-0562-8377
  • Allayarov Uktamjon Bektashovich Toshkent tibbiyot Akademiyasi Termez filiali, ichki kasalliklar propedevtikasi
  • Xaydarov Sherali Islom o‘g‘li Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti https://orcid.org/0000-0002-2514-3329

Keywords:

Endokrin kasalliklar, qandli diabet, mashinali o‘qitish, profilaktika, belgi, algoritmik yondashuv

Abstract

Maqolada tibbiyotda endokrin kasalliklari profilaktikasini amalga oshirishda mashinali o‘qitishga asoslangan yondashuvlar to‘liq ochib berilgan. Ma’lumotlarni yig’ish, maqsadni aniqlab olish, dastlab endokrin kasalliklarini profilaktika bosqichlarini mashinali o‘qishga moslashtirish yondashuvi ishlab chiqildi. Ma’lumotlarga ishlov berishning ananaviy va mashinali o‘qitish usul va algoritmlariga dastlabki ishlov berish, ma’loumotlarga ishlov berishning ananaviy va mashinali o‘qitish usul va algoritmlari tahlil qilindi. Mashinali o‘qitish algoritmlari orqali katta hajmdagi tibbiy ma’lumotlar tahlil qilinib, xavf omillari aniqlanadi va kasalliklarning erta bosqichlarini bashorat qilish imkoniyati yaratiladi. Ushbu texnologiyalar tibbiy diagnostika jarayonini optimallashtirish, bemorlar uchun individual profilaktik tavsiyalar ishlab chiqish hamda sog‘liqni saqlash tizimida resurslardan samarali foydalanishga yordam beradi. Shuningdek, maqolada sun’iy intellekt va mashinali o‘qitish usullari asosida ishlab chiqilgan innovatsion profilaktika dasturlarining afzalliklari va qo‘llanilish istiqbollari ko‘rib chiqiladi. Shu bilan birga, bunday tizimlarni amaliyotga joriy etishning muammolari va cheklovlari ham tahlil qilinadi. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, mashinali o‘qitish tibbiyotda, xususan, endokrin kasalliklar profilaktikasida samarali vosita sifatida xizmat qilishi mumkin.

References

Nguyen, T., & et al. (2023). "Machine Learning Approaches for Predicting Diabetes Risk Based on Clinical Data: A Comprehensive Review." Journal of Medical Systems, 47(4), 125–140.

Powers, A. C., & D'Alessio, D. (2022). "Endocrine Physiology and Metabolic Regulation." New England Journal of Medicine, 386(6), 545–558.

Esteva, A., & et al. (2022). "Deep Learning in Endocrinology: Applications and Opportunities." Endocrinology and Metabolism Clinics of North America, 51(3), 515–531.

Rahman, M. A., & et al. (2021). "Artificial Intelligence in Healthcare: Implications for Endocrinology." Frontiers in Endocrinology, 12, 678345.

Hussain, A., & et al. (2020). "Predictive Analytics in Healthcare: Focus on Endocrine Disorders." IEEE Access, 8, 22563–22578.

Kourou, K., & et al. (2019). "Machine Learning Models in Chronic Disease Diagnosis: A Review." Computational Biology and Medicine, 104, 103–120.

Nguyen, T., & et al. (2023). "Machine Learning Approaches for Predicting Diabetes Risk Based on Clinical Data: A Comprehensive Review." Journal of Medical Systems, 47(4), 125–140.

Akademik Yo.X.Turaqulov nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan endokrinologiya ilmiy amaliy tibbiyot markazi. Qandli diabet 2 turini davolash bo'yicha klinik tavsiyalar. Qo‘llanma Toshkent-2019.

Нишанов А.Х., Жўраев Ғ.П., Мамасаидов У.Э. Тимсолларни аниқлашнинг айрим масалаларини ечиш босқичлари//“Ахборот-коммуникация технологияларини ривожлантириш шароитида инновациялар” мавзусидаги Республика илмий-техник анжумани материаллари, Қарши шаҳри, 2019 йил 15-17-апрел, 216-218 б.

Нишанов А.Х., Жўраев Ғ.П., Азатов Б.А. Маълумотларга дастлабки ишлов беришнинг айрим масалаларини ечиш босқичлари //V.Международной научно-практической конференций «Наука и образование в современном мире: ВЫЗОВЫ ХХI века», Казахстан, Нурсултан, 10-12 декабря 2019 г., I-том, С.23-27. жумани материаллари, Қарши шаҳри, 2019 йил 15-17-апрел, 216- 218 б.

Nishanov А.Kh., Djurayev G.P. Solving stages of classification in the preliminary treating of medical examples//Технические науки: проблемы и решения, сб. ст. по матер. XXXIII международной научно-практической конференции, № 2 (30). Москва, февраль-2020 г. С.69-76.

Nishanov А.Kh., Djurayev G.P., Kasanova М.Kh.Improved algorithms for calculating evaluations in processing medical data//Compusoft: An International Journal of Advanced Computer Technology, 8(6), June-2019. pp.3158-3165.

Nishanov A.Kh., Akbaraliev B.B., Juraev G.P.,Khasanova M.A., Maksudova M.Kh., & Umarova Z.F. The algorithm for selection of symptom complex of ischemic heart diseases based on flexible search// Journal of Cardiovascular Disease Research, 2021, 11(2), стр. 218–223.

Nishanov А.Kh., Jurayev G.P., Narziyev N.B., Аdaptable genetic algorithm for primary processing of medical data based on random search//Шестая Международная научно-практическая конференция «BIG DATA and Advanced Analytics. BIG DATA и анализ высокого уровня», Республика Беларусь, Минск, 20-21 мая 2020 года, Часть 1., С.147-155.

Nishanov A.Kh., Akbaraliev B.B., Djurayev G.P. А symptom selection algorithm based

on classification errors//International conference on information science and communications technologies applications, trends and opportunities, 4-6 November 2020 Samarkand and Tashkent, Uzbekistan.

Nishanov A.Kh., Akbaraliev B.B., Juraev G.P., Khasanova M.A., Maksudova M.Kh., Umarova Z.F. The algorithm for selection of symptom complex of ischemic heart diseases based on flexible search//Journal of Cardiovascular Disease Research, 2020; 11(2): 218-223.

Nishanov A.Kh., Juraev G.P., Maksudova M.Kh.,Khasanova M.Akh., Application and analysis of preliminary processing of medical images for solution of practical problems// Journal of Cardiovascular Disease Research, ISSN: 0975-3583, 0976-2833 VOL 12, ISSUE 03, 2021. pp.36-50.

Ziyatovich, M. F., & Islom o'g'li, X. S. (2023). Sun'iy intellekt va uning ta'lim sohasiga alohida murojaat qilgan holda turli sohalardagi qamrovi. Образование наука и инновационные идеи в мире, 16(3).

Nishanov, A., Mamajanov , R., Xaydarov , S., Mengturayev , F., & Yuldashev , R. (2024). sut bezi saraton kasalliklarini simptomlarini mashinali o‘qitishga tayyorlash bosqichlari. digital transformation and artificial intelligence, 2(6), 237–249. Retrieved from https://dtai.tsue.uz/index.php/dtai/article/view/v2i633

Nishanov, A., Mengturayev, F., Allayarov, U., & Xaydarov, S. (2024). endokrin kasalliklarini tashxislashda foydalaniladigan simptomlarni shakllantirish bosqichlari. digital transformation and artificial intelligence, 2(6), 228–236. Retrieved from https://dtai.tsue.uz/index.php/dtai/article/view/v2i632

Downloads

Published

2025-02-18

How to Cite

Nishanov, A., Mengturayev , F., Allayarov , U., & Xaydarov , S. (2025). TIBBIYOTDA ENDOKRIN KASALLIKLARI PROFILAKTIKASINI AMALGA OSHIRISHDA MASHINALI O‘QITISHGA ASOSLANGAN YONDASHUV. DIGITAL TRANSFORMATION AND ARTIFICIAL INTELLIGENCE, 3(1), 100–109. Retrieved from https://dtai.tsue.uz/index.php/dtai/article/view/v3i116

Most read articles by the same author(s)